Background
Client:Department of Trade, Ministry of Commerce (MoC)
Country: Republic of the Union of Myanmar
Project: Myanmar Services Trade Enhancement Project (M-STEP)
Position Title: National Monitoring and Evaluation Expert
ယခုအခါ တ႐ုတ္ကုမၸဏီအမ်ား အျပားမွာ ကမၻာအႏွံ႔တြင္ လုပ္ငန္းမ်ား ပိုမိုတိုးခ်ဲ႕လာၾကရာ "ေစ်းေပါသည္"ဟူ သည့္ စကားရပ္အစား 'အရည္အေသြး' ဟူေသာ စကားရပ္က အစားထိုးေနရာ ယူလာေၾကာင္း မၾကာေသးမီက ထုတ္ ျပန္ခဲ့ေသာ ကမၻာတစ္၀န္းမွ လုပ္သား မ်ားဦးစားေပးထားသည့္ လူမႈကြန္ရက္ Linkedin ၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ သိရွိရသည္။ ၎အစီရင္ခံစာမွာ တ႐ုတ္ကုမၸဏီမ်ားမွ ေစ်းကြက္ရွာေဖြသည့္တာ၀န္ရွိ ပုဂၢိဳလ္ ၆၀၀ ေက်ာ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၈ ႏိုင္ငံရွိ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းအခ်င္းခ်င္း ပူးေပါင္း လုပ္ကိုင္ရန္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္သူ ၂၀၀၀ ေက်ာ္တို႔ထံမွ စစ္တမ္း ေကာက္ခံခ်က္အေပၚ အေျခခံထား ျခင္းျဖစ္သည္။
ေဒသတြင္း စီးပြားေရးပူးေပါင္းေဆာင္ ရြက္မႈမဟာမိတ္အဖြဲ႕ Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP) ၏ေဆြး ေႏြးညိႇႏႈိင္းမႈမ်ားသည္ ယခုႏွစ္ လြန္ခဲ့ေသာ ေျခာက္လအတြင္း အနည္းငယ္မွ်သာတိုး တက္မႈရရွိခဲ့ၿပီး အားရစရာ မေကာင္းခဲ့ေသာ္လည္း ထိုင္းႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ႏို၀င္ဘာလတြင္ ႏိုင္ငံ ေပါင္း ၁၆ ႏိုင္ငံ ပါ၀င္လ်က္ သမိုင္း၀င္အၿပီးသတ္ေဆာင္ရြက္ရန္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အာဆီယံ ၁၀ ႏိုင္ငံအျပင္ အိႏိၵယ၊ တ႐ုတ္၊ ဂ်ပန္၊ ေတာင္ကိုရီးယား၊ ၾသစေၾတးလ်၊ နယူးဇီလန္တို႔ပါ၀င္ ေၾကာင္း၊ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးမႈမ်ားမွာခုနစ္ႏွစ္ခန္႔ၾကာၿပီျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေလ့လာသူမ်ားႏွင့္ ကြၽမ္း က်င္သူမ်ားက ကမၻာ့အႀကီးမားဆုံးကုန္သြယ္မႈ ဆိုင္ရာအခက္အခဲမ်ားကို ေ ဆ
ယခုအခါ တ႐ုတ္ျပည္သူ႔သမၼတႏိုင္ငံ၊ ကြမ္ရွီး(ကြၽမ့္) ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသ၊ နန္နင္းၿမိဳ႕ရွိ စီးပြားေရးသံမွဴး ေဒါက္တာ ေရႊစင္ကိုထံသို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ သစ္သီး၀လံမ်ားကို တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသို႔ ေစ်းႏႈန္းမွန္ျဖင့္ ခ်ိတ္ဆက္တ င္ပို႔ႏိုင္ေရးအတြက္ စုံစမ္းေမးျမန္းမႈမ်ား ရွိလာသည္။ ၎စုံစမ္းေမးျမန္းမႈ၏ အဓိကက်သည့္အခ်က္မွာ မိမိတို႔ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ နယ္စပ္ေဒသမွတစ္ဆင့္ အမ်ားဆုံးတင္ပို႔ေန ေသာ သရက္သီး၊ သခြားေမႊး၊ ဖရဲသီးတို႔မွာ တ႐ုတ္ႏို င္ငံ၏ အေကာက္ ခြန္စာရင္းတြင္ တရား၀င္ထည့္သြင္းၿပီးျဖစ္သည့္အတြက္ လက္ရွိတင္ပို႔ေနသည့္ ယူနန္ျပည္နယ္ကို ေက်ာ္လြန္၍ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံေတာင္ ပိုင္းရွိ ေစ်းကြက္အတြင္းသို႔ ေစ်းႏႈန္းမွန္ကန္စြာျ
တ႐ုတ္ျပည္သူ႔သမၼတႏိုင္ငံ၊ ကြမ္ရွီး(ကြၽမ့္)ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသ၊နန္နင္းၿမိဳ႕ရွိ စီးပြားေရးသံမွဴး ေဒါက္တာေရႊစင္ကိုသည္ ေမ ၂၃ ရက္တြင္ ကြမ္ရွီး-အာဆီယံစီးပြားေရးႏွင့္ နည္းပညာဆိုင္ရာဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဇုန္ (Guangxi- ASEAN Economic and Technological Development Zone)၌ က်င္းပသည့္ ကြမ္ရွီး စားေသာက္ကုန္ျပဳျပင္ ထုတ္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားသမဂၢ၏ ပထမအႀကိမ္ အလုပ္႐ုံေဆြး ေႏြးပြဲသို႔ တက္ေရာက္ခဲ့ရာ ကြမ္ရွီးကိုယ္ပိုင္အုပ္ ခ်ဳပ္ခြင့္ရ ေဒသႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတို႔အၾကား ကုန္သြယ္မႈျမႇင့္တင္ႏိုင္္မည့္ အခြင့္အလမ္း မ်ားကို ေတြ႕ရွိခဲ့သည္။
တ႐ုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတို႔၏ ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲ အရွိန္ျမင့္လာသည့္ ကာလတြင္ အေမရိကန္၌ ေရာင္းခ်ေနသည့္ Huawei ဖုန္းမ်ားကို ကန္႔သတ္ရန္ Huawei ကုမၸဏီအား နာမည္ပ်က္စာရင္းသို႔ ေမ ၁၆ ရက္က ထည့္သြင္းလိုက္သည္။ အေမရိကန္အစိုးရက တ႐ုတ္နည္းပညာ ကုမၸဏီျဖစ္သည့္ Huawei အား နာမည္ပ်က္စာရင္း ထည့္သြင္းရန္ ကမၻာအႏွံ႔အျပား စည္း႐ုံးေရးဆင္း ေနသည့္ကာလတြင္ Alphabet Inc ၏ Google က လိုင္စင္ဖြင့္ေပးထားသည့္ အမ်ားျပည္သူအသုံးျပဳ ႏိုင္ေသာ အမာထည္မ်ား (hardware)၊ ေဆာ့ဖ္ ၀ဲလ္မ်ား (software)ႏွင့္ နည္းပညာဆိုင္ရာ ၀န္ ေဆာင္မႈမ်ားမွအပ က်န္အမာထည္မ်ား၊ ေဆာ့ဖ္ ၀ဲလ္မ်ားႏွင့္ နည္းပညာ ဆိုင္ရာ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ား လႊဲေျပာင္းရန္
မၾကာေသးမီက ကြမ္ရွီး(ကြၽမ့္) ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသ၏ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းဌာနသည္ ေဟာင္ေကာင္တြင္ ခင္းက်င္းျပသေရာင္းခ်သည့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေပါင္း ၂၉ ခုတို႔မွ ထုတ္လုပ္ေသာ ကြမ္ရွီးအထူးျပဳကုန္ စည္မ်ား၏ ႏိုင္ငံရပ္ျခား ေစ်းကြက္ အတြက္ "က်န္႔"ပုံႏွိပ္ေပးကာ ၎တို႔ကို အသိအမွတ္ျပဳခဲ့သည္။ ၎အထူးျပဳကုန္စည္မ်ားမွာ လက္ဖက္၊ ဆန္၊ ဆန္ ေခါက္ဆြဲႏွင့္ သစ္သီး၀လံမ်ားျဖစ္ၾကၿပီး ေဟာင္ေကာင္မွတစ္ဆင့္ ႏိုင္ငံျ ခားေစ်း ကြက္ဆီသို႔ တင္ပို႔ေရးအတြက္ အလြန္အေရးႀကီးသည့္ကုန္ပစၥည္းမ်ားျဖစ္ ၾကသည္။
တ႐ုတ္ႏွင့္ အေမရိကန္တို႔၏ ကုန္သြယ္ေရးေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းပြဲမ်ားသည္ ေမ ၁၂ရက္တြင္ အေမရိကန္ဘက္က တ႐ုတ္ဥပေဒ ခိုင္ခိုင္မာမာ ေျပာင္းလဲမႈမ်ားျပဳလုပ္ရန္ ကတိက၀တ္မ်ားကို ေတာင္း ဆိုလိုက္ကတည္းက ေရွ႕ မတိုးသာ ေနာက္မဆုတ္သာသည့္ အေန အထား၌ ရပ္တန႔္သြားခဲ့သည္။ တ႐ုတ္ဘက္က ၎၏ အက်ဳိးစီးပြား ကို ထိခိုက္နစ္နာေစမည့္ မည္သည့္လုပ္ရပ္ကိုမွ လုပ္လိမ့္မည္မဟုတ္ ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ကမၻာ့ထိပ္သီး စီးပြားေရးအင္အားႀကီး ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကား ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲသည္ သမၼတထရမ့္က တ႐ုတ္နိုင္ငံသည္ ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းမႈမ်ား ျပဳလုပ္ေနသည့္လမ်ားအတြင္း အေစာပိုင္းက ျပဳထား သည့္ ကတိက၀တ္မ်ားအေပၚ ေဖာက္ဖ်က္သည္ ဟု ေျပာၾကားၿပီး ေနာက
ထိုင္းဆန္ေစ်းႏႈန္းသည္ ဗီယက္ နမ္ကဲ့သို႔ အဓိကၿပိဳင္ဘက္ႏိုင္ငံမ်ား၏ဆန္ေစ်းႏႈန္းမ်ားထက္ ျမင့္မားခဲ့ေသာ္ လည္း ထိုင္းဆန္တင္ပို႔မႈသည္ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ တင္ပို႔မႈပမာဏ က်ဆင္းခဲ့ရသည္။ ထို႔အတူ ထိုင္းႏိုင္ငံ ၏ ျပည္တြင္းသုံးေငြတန္ဖိုး က်ဆင္းမႈ ႏွင့္အတူ ဆန္တင္ပို႔ျခင္းမွ ရရွိေသာ ၀င္ေငြသည္လည္း က်ဆင္းခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္။ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ ဆန္တန္ခ်ိန္ ၆၈၇၅၆၀ ကိုျပည္ပသို႔ တင္ပို႔ခဲ့ရာ ယမန္ႏွစ္အလားတူ ကာလထက္ ၂၇ ဒသမ ၇ ရာခိုင္ႏႈန္းက် ဆင္း ခဲ့ၿပီး ၀င္ေငြသည္လည္း ဘတ္ ၁၁ ဒသမ ၆၉ ဘီလီယံသာ ရရွိခဲ့သျဖင့္ တစ္ႏွစ္ထက္တစ္ႏွစ္ ၂၃ ဒသမ ၅ ရာခိုင္ ႏႈန္းက်ဆင္းခဲ့ေၾကာင္း၊ ဇန္န၀ါရီလမွ စတင္၍ ဆန္အ
